De Jotheus Passie, zoals Harry Over het resultaat zelf noemt, laat de hoogtepunten horen uit de twee oratoria van Bach, op een dusdanige manier samengesteld dat het lijdensverhaal volledig in tact blijft. Alle elementen uit de twee Passionen zitten erin: recitatieven, koralen, volkskoren en aria’s. Niet allemaal natuurlijk, maar wel een goedgekozen selectie.
Opnieuw gebruikt
“Ik geloof niet dat deze werken ooit eerder op deze manier zijn gecombineerd. Ik heb het tenminste nergens kunnen ontdekken”, zegt de dirigent en muzikaal leider. Hij liep al enkele jaren rond met het idee dat het bijzonder zou kunnen zijn om zo’n combinatie te maken, omdat de passiemuziek dan weer eens in een andere jas kan worden gegoten. “Heel bijzonder is het niet, want Bach en ook andere componisten uit zijn tijd deden dat vaak. Melodieën werden geregeld opnieuw gebruikt. Het Weihnachtsoratorium van Bach bestaat voor driekwart uit bestaand werk.”
Bach wisselde zelf ook melodieën en koralen van het ene oratorium naar het andere. Zo was het koraal ‘O Mensch bewein dein Sünde gross’, in de concertuitvoering het slotkoor van het eerste deel van de Matthäus Passion, in eerdere versies die de componist schreef juist het openingskoor van de Johannes Passion.
Sind Blitze
Bij de keuze die Over maakte uit de onderdelen van de Matthäus en de Johannes was bepalend dat hij met één orkest en één koor wilde werken. Dat beperkte de keuze wel bij de stukken uit de Matthäuspassion, want die is geschreven voor twee orkesten, twee koren en dan ook nog eens een jongenskoor erbij. Ook is de sfeer van beide werken anders. Daarom zit het felle volkskoor ‘Sind Blitze, Sind Donner’ uit de Matthäus niet in Over’s Jotheus Passie, omdat dat niet goed past bij de delen uit de Johannes die hij koos.
Belangrijk is wel dat in de delen die zijn gekozen geen noot is veranderd, zegt Over. “We hebben er ook voor gezorgd dat het verhaal volledig in tact blijft. Een van onze koorleden is theoloog, die heeft zich daar stevig mee bemoeid.”
Verrast
Er zullen mensen zijn die zo gehecht zijn aan de originele uitvoeringen, dat ze het maar helemaal niks vinden, of misschien zelfs een beetje heiligschennis. Zo viel de Nederlandse vertaling die Jan Rot jaren geleden maakte van de Matthäus Passion ook niet bij iedereen in goede aarde. Harry Over: “Dat is waar, niet iedereen zal het misschien kunnen waarderen. Maar ik ben er zeker van dat er ook mensen zijn die er met plezier naar luisteren. Ze zullen hier en daar wel verrast worden. Want voor de kenners is het natuurlijk wel even vreemd als er na een bepaald koraal ineens een heel ander koor volgt dat ze daar niet verwachten.”
Er zijn nog kaarten te koop voor het Passieconcert in de Joannes de Dooperkerk. Ze kosten 25 euro per stuk en zijn te reserveren op deze website. Het concert begint zaterdag om 19.30 uur.
Kaarten bestellen, Klik hier….
Tekst: Paul Houkes Foto: Verbeelding 2021 concert ter illustratie.
